نام محصول : کتاب سفری به دربار سلطان صاحبقران جلد 2
نویسنده : هیزیش بروگش
مترجم : کردبچه
کتاب سفری به دربار سلطان صاحبقران ۱۸۵۹ – ۱۸۶۱. نخستین سفرنامهی هاینریش کارل بروگش (۱۸۲۷ – ۱۸۹۴)، استاد دانشگاه برلین و خاورشناس مشهور آلمانی، به ایران در دورهی قاجار است که به سال ۱۸۹۴ چاپ و منتشر شد.
او، پس از سالها فعالیت باستانشناختی در مصر و انتشار دهها اثر دربارهی تاریخ و فرهنگ آن، به سال ۱۸۵۹، به همراه هیئتی سیاسی از دربار پروس، برای ایجاد سفارتخانه در تهران، از راه دریایی به استانبول سپس از راه تفلیس به ایران سفر کرد. این هیئت، پس از مدتی اقامت در تهران، برای آشنایی بیشتر با ایران و ایرانیان، عازم اصفهان و شیراز شد. بارون يوليوس فُن مینوتولی، سفیر دربار پروس، در راه درگذشت و بروگش جانشین او شد و پس از اجرای مأموریت، به سال ۱۹۶۱ به کشورش بازگشت. بروگش، با استفاده از یادداشتهای سفیر متوفا، شرح مفصل این سفر را نوشت که به سال ۱۸۶۱ در لایپزیگ به چاپ رسید و منتشر شد. اثر او به قلم محمد حسین کردبچه به فارسی ترجمه و با عنوان سفری به دربار سلطان صاحبقران (تهران، ۱۳۶۷) چاپ و منتشر شد.
هیئت پروسی، در واپسین روزهای سال ۱۸۵۹، برلین را به قصد تهران ترک میکند. این هیئت، به جای سفر زمینی از راه روسیه، که در فصل بارش برف و سرما خطرناک و ناامن مینمود، سفر دریایی را برمیگزیند؛ در ۹ فوریه ۱۸۶۰ از بندر تریِست ایتالیا عازم استانبول میشود؛ پس از سفری چند روزه به استانبول میرسد و چند روز در آن اقامت میکند؛ سپس رهسپار طرابوزان و پس از آن، بندر پوتی میشود. بروگش توصیف دقیقی از مسیر و شهرهای واقع در آن به دست میدهد.
هیئت، در ادامهی سفر، از راه خشکی در مسیری پُر مخاطره راهی تفلیس سپس جلفا و تبریز میشود و با گذر از چند شهر دیگر ایران، سرانجام به تهران میرسد.
پس از مدتی اقامت در تهران و دیدار با ناصر الدین شاه و مذاکرات به جنوب روی میآورد. سفیر، در راه، بیمار میشود و درمیگذرد.
بروگش جانشین او میشود و به تهران بازمیگردد. هیئت، پس از اقامتی نسبتاً کوتاه در تهران، در ۱۹ آوریل ۱۸۶۱، از مسیر پیشین، بازمیگردد و در ماه ژوئن به پروس میرسد.
دولت پروس و آلمان در سال 1859 مقارن با اواسط سلطنت ناصرالدین شاه هیئتی را به ایران اعزام کرد تا ضمن ایجاد سفارتخانه روابط و مناسبات اقتصادی و سیاسی را میان ایران و آلمان برقرار کند؛ این کتاب سفرنامهای است حاصل از این مسافرت.
دکتر بروگش مستشار و استاد دانشگاه برلین و یکی از بزرگترین شرقشناسان روزگار خود بود. وی در تمام طول اقامتش در ایران در تمام شئون و روابط میان مردم ایران مطالعه کرد.
در کتاب “سفری به دربار سلطان صاحبقران” آمده است:
باید گفت که زبان فارسی، زبان ادب و نزاکت و احترام است. ایرانیها هرگز به اشخاص بزرگتر از خود “نه” نمیگویند و از کلمه “خیر” استفاده میکنند یا آنکه میگویند “اختیار دارید”. همیشه صحبتها ونطقها با “عرض میکنم …” شروع میشود. اگر یک نفر خبر خوشی را دریافت کند طرف مقابل میگوید: “چشم ما روشن…” هنگامی که از اشخاص نقل قول میشود به جای “او گفت” میگویند “ایشان فرمودند.”
این کتاب، حاصل مسافرت د ور و د راز یک هیأت سیاسى و اعضاى یک سفارت است که رسماً ازطرف د ولت پروس به ایران اعزام شد ند و از بیشتر نقاط و شهرهاى ایران بازد ید کرد ند و د ر 25ژوئیه 1857براى نخستین بار میان ایران و د ولت پاد شاهى پروس- به نمایند گى ازطرف کشورها و ایالات مستقل آلمان – یک قرارد اد گمرکى و بازرگانى و مود ت امضاء نمود ند و…