نام محصول : کتاب از طهران تا عکا بابیان و بهائیان در اسناد دوره قاجار
نویسنده : عباس امانت ، فریدون وهمن
کتاب از طهران تا عکا اثر عباس امانت و فریدون وهمن، شامل بخشی از تاریخ دوران اولیّه‌ی نهضت بابی و بهائی بر اساس بیش از هفتاد سند دولتیِ دوران قاجاریه است که بخش بزرگی از آن برای نخستین بار انتشار می‌یابد.
اسناد این کتاب نیم قرن تاریخ پرنشیب و فراز این نهضت را از زمان مهاجرت ناخواسته‌ی گروهی از بابیان به بغداد در سال ۱۸۵۳ تا تبعید نهایی آنان به عکا در فلسطین در سال ۱۸۶۹ در بر دارد.
این اسناد از جانبی گویای شواهدی از هراس و سو‌ءظن ناصرالدین‌شاه و مقامات دولتیِ ایران نسبت به این گروه است و برای نخستین بار چگونگی مبارزه‌ی دولت ایران را با این نهضت در این دوره آشکار می‌سازد.
دولت ایران که می‌کوشید ارتباط رهبران برجسته‌ی این نهضت را با پیروان بابی ایشان در ایران قطع کند، سرانجام با کمک دولت عثمانی موفق شد تا بابیان را از بغداد به ادرنه و سپس به قلعه‌ی نظامی عکا در سرزمین فلسطین تبعید نماید.
اسناد این کتاب همچنین گویای پویایی درونی این آیین نیز هست و می‌نماید که چگونه اختلاف نظر در رهبری بین بهاءالله و برادر ناتنی او صبح ازل، موجب شکافی ژرف در این نهضت شد و سرانجام منجر به جدایی بین دو جریان بهائی و ازلی گردید. پس از این جدایی بود که بسیاری از بابیان به افکار نوین بهاءالله، که در دیانت امروزین بهائی بازتاب یافته، گرایش یافتند.
دوران قاجاریه (۱۹۲۵-۱۷۸۶) را باید از چند نظر یکی از مهمترین ادوار تاریخ ایران بشمار آورد.
این دوران مصادف بود با گسترش روزافزون استعمار در دنیا که ایران را نیز به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی خود عرصه ی رقابتها و دخالتهای شدید دو قدرت بزرگ جهانی انگلیس و روسیه تزاری ساخت.
وضع سیاسی و اقتصادی ایران که پس از دو شکست اسف بار از روسیه و از دست رفتن قفقاز (۱۳-۱۸۰۴ و ۲۸-۱۸۲۶) متزلزل و نابسامان بود با این دخالت ها بیش از پیش دستخوش بی ثباتی شد و عوامل دیگری نیز این به این نابسامانی ها دامن زد.
در زمینه ی اقتصادی ایران با هجوم تولیدکنندگان غربی که برای فروش کالاهای خود در پی بازارهای تازه ای بودند روبرو بود و با گسترش فعالیت آنان در ایران کسادی و تعطیلی صنایع بومی و بحرانهای اقتصادی اوج می گرفت.
فساد دستگاه دولتی قاجار و اقتدار فراوان نیروهای مذهبی همراه با دخالت ایشان در امور کشور عامل دیگری در آشفتگی و نابسامانی اوضاع ایران در زمان قاجاریه بشمار می رفت. در همان حال نهضت های لجل دخواهی که خواستار تحولات فرهنگی و اجتماعی عمیق در کشور بودند سر بر می آورد.
وضع کشور در این دوران از برخی جهات بی شباهت به کشورهای همسایه مثل عثمانی و یا مصر نبود، اما ایران از ویژگیهای خاصی برخوردار بود که آن را از بسیاری جهات از همسایگان خود متمایز می ساخت.
شاخصه ی جامعه ی ایران وضع استثنایی و پیچیدگی ساختار اجتماعی سیاسی و دینی فرهنگی آن بود که در دستاوردهای روشنفکری هنری و ادبی و مهم تر از آن در ظهور جنبشهای مذهبی بازتاب می یافت.
این میراث قاجاریه را میتوان از آن زمان تا امروز در عرصه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی ایران مشاهده کرد.
از مهمترین رویدادهای اجتماعی دوران قاجار باید ابتدا از ظهور نهضت دینی بابی بهائی در سال ۱۸۴۴ و سپس از جنبش مشروطه خواهی نام برد که منجر به صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۹۰۶ و تشکیل مجلس اول در همان سال شد.
با آن که پژوهشهای گوناگونی به زبانهای فارسی و انگلیسی در مورد بخشهایی از تاریخ دوره ی قاجاریه صورت گرفته با این همه بسیاری از زوایای برجسته و یا وقایع بیش و کم مهم آن نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتری دارد. چنین نیازی در حوزه ی تحقیقات بابی بهائی از اهمیت بیشتری برخوردارست.
