نام محصول : کتاب خطی علاج الامراض
نویسنده : حکیم محمدشریف دهلو
کتاب خطی علاج الامراض به طور مستقیم وجود ندارد؛ منظور، کتاب «علاج الامراض» نوشتهی حکیم محمدشریف دهلوی است که به صورت خطی نوشته شده بود و امروزه نسخههای چاپی تصحیح شده توسط مترجمان آن، مانند محمدباقر مینایی، داریوش محمودی و دیگران، در دسترس هستند .
این کتاب به زبان پارسی در مورد داروها و درمانهای بیماریهاست و شامل مقدمه، بیست مقاله و خاتمهای در خصوص داروها و اصطلاحات است.
محمد شریف، معروف به محمد شریف خان یکی از پزشکان مشهور و برجستة هندی در قرن دوازدهم (ه.ق) به شمار میرود که در خانوادهای پزشک پیشه و طبیب به دنیا آمده است.
پدر او “حاذق الملک، حکیم محمد اکمل خان غفرالله له است. محمد شریف خان، در مقدمه کتاب علاج الامراض و کتاب دیگر خود عجاله نافعه نام پدر بزرگ خود را نیز به میان میآورد که بدین وسیله، تبار وی بیشتر آشکار میشود: “حاذق الملک، حکیم محمد اکمل خان ابن حکیم محمد واصل خان غفرالله له و لهما”.
این خاندان در طب و طبابت، در هند زبانزد خاص و عام بوده اند.
کتاب علاج الامراض به فارسی مهمترین آثار پزشکی به جا مانده از طبیب پرکار حکیم محمد شریف خان دهلوی معروف به اشرف الحکماء می باشد که علاوه بر حذاقت در پزشکی قلمی شیوا در نوشتن داشت .
در این کتاب از داروهای هندی در دامپزشکی اعم از ستورپزشکی و شکره داری (زیست و نگهداری مرغان شکاری) یاد شده است.
آشنایی با محتوای کتاب علاج الامراض
این کتاب مشتمل بر یک دیباچه، یک مقدمه، بیست مقاله و یک خاتمه است. که نویسنده در هر مقاله در طی فصول مختلف به ترتیب حروف الفبا به شرح و بیان داروهای مرکب در درمان بیماری های مربوطه پرداخته و در فصل پایانی مقاله داروها و ادویه مفرده را بیان می کند.
در پایان کتاب، بخشی با عنوان لغات و اصطلاحات قرار داده شده است.
فهرست کتاب به شرح زیر است:
- علاج جرب
- علاج ناصور
- بهق سیاه و سفید
- علاج تریاک خورده
- علاج یرقان
- علاج شب کوری
- ریگ مثانه
- علاج آماس
- علاج نقرس
- علاج موی چشم
- علاج سگ دیوانه گزیده
- علاج درد گوش
- علاج آبله روی
- برآوردن پیکان
- سنگ سرمه خورده
- علاج رعاف
- علاج پیسی
- نوع علاج ریگ مثانه
- علاج آماس
- علاج خون شکم
- اسهال
- علاج زکام
- کج شدن گردن
- لقوه
- علاج زهر خورده
- علاج نزاییدن زنان
- صرع
- حبی که فرج آورد
- حبس البول
- آسانی وضع حمل
- آبستنی زنان
- من کتاب الامراض
- معجون جاویدانی
- صفوفی که دندان سخت کند
- زنی که او را فرزند نشود
