نام محصول : کتاب دستگاه های موسیقی سنتی ایران
نویسنده : موسی معروفی
دستگاه های موسیقی ایرانی به مجموعه ای از گوشه های میگویند که با هم در گام و کوک و فواصل نت ها هم آهنگی دارند.
دستگاه ها دارای گوشه هایی هستند که با نظم خاصی پست سر هم چیده شده اند. گوشه ها ملودی های کوتاهی هستند که در یک ساز و آواز یا تکنوازی ایرانی میشنوید.
مجموعه ی این گوشه ها یک دستگاه ایرانی را یوجود می آورند.
أنواع دستگاه موسیقی ایرانی
دستگاه شور: قسمت های زیادی از قطعات موسیقی ایرانی مثل تصنیف ها و چهار مضراب ها در این دستگاه ساخته شده است و میتوان گفت یکی از بزرگترین دستگاه های موسیقی ایرانی محسوب میشود.
دستگاه سه گاه: یکی از قدیمی ترین دتسگاه های موسیقی ایرانی است که در تمام کشور های مسلمان وجود دارد و بیشتر برای نشان دادن غم و اندوه در قطعه به کار میرود.
دستگاه چهارگاه: این دستگاه گزینه ی مناسبی برای ساخت قطعات حماسی و ملی میباشد. این دستگاه به زیبایی میتواند به شنونده حالت شوق و افتخار را القا کند.
دستگاه همایون: این دستگاه بسیار غم انگیز است طوری که میتوان گفت از دشتی هم اندوه ناک تر است. این دستگاه به قطعات حالتی اشرافی و شاهانه میدهد. همچنین بسیاری از نغمه ها و لالایی ها در نقاط مختلف ایران در این دستگاه اجرا میشوند.
دستگاه ماهور: این دستگاه بر خلاف دستگاه همایون است و حالتی فرح بخش و شادی را به شنونده القا میکند.
قطعاتی که در این دستگاه هستند حال شما را خوب میکنند و سر حالتان میکنند. پیشنهاد میکنیم در هنگام ناراحتی آهنگ هایی که در دستگاه ماهور هستند را گوش دهید.
دستگاه نوا: اگر بخواهیم به صورت خیلی ساده این دستگاه را توضیح دهیم این دستگاه نه خیلی شاد است نه خیلی غمگین و از لحاظ کوک خیلی شباهت زیادی به دستگاه شوز دارد اما گردش ملودی های با دستگاه شور تفاوت زیادی دارند. این دستگاه با حالتی عرفانی و بسیار عمیق گفته و توصیف شده است.
دستگاه راست پنجگاه: یکی از مهجور ترین دستگاه های ایرانی است که متاسفانه آهنگ های زیادی در این دستگاه ساخته نشده است.
دستگاه راست پنج گاه تقریبا شبیه دستگاه ماهور است با این تفاوت که در جمله بندی ها و فرود ها و نت های ایست با ماهور فرق های بسیاری دارد.
موسی معروفی یکی از موسیقی دانان و نوازنده تار و ندرس و گردآوردنده ردیف موسیقی ایران بود که در سال ۱۲۶۷ در تهران متولد شد. او یکی از بزرگترین معلمان موسیقی ایران بود.
او یکی از ارزنده ترین و ویژه ترین کارها را در عرصه ی موسیقی ایفا کرد و آثار ارزنده ای را در موسیقی ایران ثبت کرد و در اختیار هنرجویان و آیندگان گداشت تا بتوانند از آن استفاده کنند و ینوازند و درباره آنها نظر دهند.
او علاقه زیادی به تکمیل نت نویسی ردیف داشت و تصنیف های زیادی را از خود به یادگار گذاشته است. از تصنیف های معروف او میشود به موسم گل اشاره کرد که برای سریال هزار دستان انتخاب و تنظیم شد. او همچنین در هنرستان موسیقی ملی تدریس میکرد و با ارکستر رادیو در همان سال تاسیس همکاری داشت.
