دادرسی کیفری در ایران عمری طولانی دارد و در طول اعصار با توجه به احتیاجات، مناسبات و فرهنگ این مرز و بوم، متحول شده است. در روزگاران گذشته، ایران آیین دادرسی کیفری پیشرفتهای داشت و احترام به حقوق طرفین دعوی به صورت دقت در رسیدگی، حق انتخاب وکیل، امکان تجدید نظر‌خواهی و… همه ناشی از احترام به حقوق شهروندان بود که در آن دوران نهادینه شده بود و ارتباط مستقیم با ارزش‌های حاکم بر جامعه ایرانی داشت. هرودوت، گزنفون و بسیاری دیگر از مورخان یونانی بارها از توجه خاص ایرانیان به اجرای قانون و عدالت یاد کرده‌اند و حتی در مورد ثبات قوانین دادگستری ایران در تورات آمده است: «مگر این قانون ایران است که تغییر ناپذیر باشد؟» بی‌تردید پیشرفتهای فراوان پارسیان تا حد زیادی مرهون نظام پیشرفته دادرسی بود که در آن روزگار وجود داشت.
چنانکه بسیاری از دستاوردهایی که جهان معاصر در زمینه اصول دادرسی کیفری در چند قرن اخیر به آن نائل شده، در ایران باستان وجود داشته است. برای پی بردن به این مقصود، در این نوشتار به بررسی تاریخ دادرسی کیفری در سه دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌پردازیم.
اسناد و مدارک باقی مانده از دوره‌ی ایران باستان در خصوص آیین دادرسی کیفری کامل نمی‌باشد. مخصوصا از وضعیت دادگستری در دوره‌ی پیشدادیان،کیانیان و حکومت مادها اطلاعات موثقی در دست نمی‌باشد. برای مثال در مورد دوره‌ی پیشدادیان گفته‌اند که چه کسانی بیان می‌کنند؟ «نخستین دودمان پادشاهان ایرانی را از آن رو پیشدادیان نامیده‌اند که در وضع قانون و گسترش عدل و داد پیشقدم بوده‌اند.»
