نام محصول : کتاب از زبان داریوش
نویسنده : هاید ماری کخ
مترجم : پرویز رجبی
در این کتاب تاریخی مهم در سال های 1933 و 1934 ، ضمن حفریات تخت جمشید، پایتخت امپراتوری پارس، در دیوار استحکامات، چندین هزار لوح گلی با متن هایی به خط میخی عیلامی به دست آمد. این لوح ها در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (522-486 پ.م.) نوشته شده و تاریخ آن ها سیزدهمین تا بیست و هشتمین سال فرمانروایی داریوش، یعنی از سال 509 تا494 پ.م . را برمی گیرد.
این مجموعه بخش کوچکی است از بایگانی واقعی دیوان شاهی. این لوح ها اطلاعات لازم را برای پاسخ به پرسشهای زیادی در اختیار ما قرار می دهد.
اطلاعاتی نه تنها درباره ی مسائل دیوانی، بل درباره ی محیط، شیوه ی زیست و زندگی روزمره ی مردم، مزدها و اقدامات اجتماعی ، موقعیت زن ، دین و آیین و رفتارهای مذهبی فرهنگ و همچنین جغرافیا و اقتصاد. مورخ به هنگام بررسی این سندها پیوسته شگفت زده در می یابد که امپراطوری ایران باستان تا چه حد سازمان یافته و از بسیاری جهات «مدرن» بوده است.
در این کتاب کوشیده شده تا بر اساس این اطلاعات و بررسی آن ها و نیز تکیه بر منابع شناخته شده ی قبلی، به ویژه باتوجه به آخرین دست آوردهای پرارزش باستان شناسی، تصویر روشن تری از حیات امپراطوری بزرگ ایران. به ویژه در محدوده ی سال های 500 پ.م. به دست دهد و نگاه کاونده تری نیز به 200 سالی که حدودا از فرمانروایی هخامنشیان باقی مانده بود، انداخته شود.
همچنین در این کتاب عکس های گوناگون و سودمندی قرار داده شده.
« به خواست اهورامزدا، من چنینم که راستی را دوست دارم و از دروغ روی گردانم. دوست ندارم که ناتوانی از حق کشی در رنج باشد.
هم چنین دوست ندارم که به حقوق توانا به سبب کارهای ناتوان آسیب برسد. آن چه را که درست است من آن رادوست دارم.
من دوست برده ی دروغ نیستم. من بد خشم نیستم. حتی وقتی خشم مرا می انگیزاند، آن را فرو می نشانم.
من سخت بر هوس خود فرمانروا هستم.» این است بخشی از معتقدات داریوش که خود درسنگ نبشته اش اعلام می کند.
خانم هاید ماری کخ در سال های شکوفایی بی نظیر ایران شناسی دهه ی چهل میلادی در آلمان متولد شد و در سال های افول ایران شناسی دهه ی نود با انتشار کتاب «از زبان داریوش» یک بار دیگر به ایران شناسی (مفهوم به قدیم) در حال انقراض آلمان جانی تازه بخشید.
خانم پرفسور کخ نخستین مرحله تحصیلات دانشگاهی خود را با دریافت درجه ی فوق لیسانس ریاضی گذراند و شاید اگر به تصادف و به سبب شغل همسر باستان شناس خود با پروفسور والترهینتس، ایران شناسی آلمان، آشنا نمی شد، هرگز به تاریخ و فرهنگ ایران روی نمی آورد.
او نیز مانند دیگران با نخستین برخورد خود با هینتس شیفته ی رفتار دانشمند وارسته شد و به قول خودش این شیفتگی چنان ژرف بود که بی درنگ تحصیل در رشته ی ایران شناسی را آغاز کرد. خانم کخ پس از دریافت درجه ی دکتری بلافاصله یار خستگی ناپذیر او در تالیف کتاب عظیم فرهنگ ایلامی- آلمانی شد و سرانجام در سال 1984 با رساله ی «امور دیوانی و اقتصادی فارس در زمان هخامنشیان» به دریافت مقام پروفسوری نایل شد.
فرهنگ ایلامی در سال 1986 و دو سال بعد، در سال 1988، رساله ی پروفسوری خانم کخ منتشر شد.
تمامی کارهای علمی خانم کخ درباره ی فارس و تخت جمشید است، که در ده ها مقاله و چندین کتاب، از جمله کتاب ماندگار و کم نظیر حاضر، منتشر شده است.
پرویز رجبی، مترجم این کتاب، متولد 1218، دیگر شاگرد مرحوم پروفسور والتر هیتنس است، که حدود 10 سال پیش از خانم کخ رسما از محضر استاد با اخذ درجه دکترا مرخص شده، اما تا واپسین روزهای زندگی پر برکات اش، زانو به زانو از او درس گرفته است.
هایده ماری کخ (Heidemarie Koch) (زادهٔ ۱۷ دسامبر ۱۹۴۳ در مارزبورگ) ایرانشناس اهل آلمان است. او کتابِ از زبان داریوش را در سالهای افول ایرانشناسی دههٔ ۱۹۹۰ نوشت. هایدماری کخ نخستین مرحلهٔ تحصیلات دانشگاهی خود را با دریافت درجهٔ فوقلیسانس ریاضی گذراند و شاید اگر بهتصادف و بهسبب شغل همسر باستانشناسِ خود با پروفسور والتر هینتس، ایرانشناس آلمانی، آشنا نمیشد، هرگز به تاریخ و فرهنگ ایران روی نمیآورد.
هایدماری کخ بعدها در رشتهٔ ایرانشناسی تحصیل کرد و در این رشته تا درجهٔ پروفسوری پیش رفت.
تمامی پژوهشهای وی دربارهٔ فارس و تختجمشید و امور اجتماعی ایران زمان هخامنشیان و براساس الواح گِلیِ خزانهٔ تختجمشید است.