آیین مانی
مانی یا مانس از پدر و مادری ایرانی در بابل به سال ۲۱۵ میلادی متولد شد. پدر و مادر او با خاندان اشکانی خویشاوندی داشتند. نام پدر مانی تک بود و نام مادرش نوشیت یا پوسیت یا مریم و از خانواده کمسرکان بود. مانی بی شک ایرانی بوده است . ولادت او در بابل دلیل بیگانه بودن او نیست ، زیرا که در آن روزگار منطقه بابل و پیرامون آن جزء شاهنشاهی ساسانی بود.
برخی تصور کرده اند که نام مانی سریانی است ، ولی این قطعی نیست . احتمال دارد که مانگ به معنی ماه باشد؛ زیرا در لهجه ایرانی سنگسری به ماه مانگ گفته می شود. تصویر خیالی موجود از مانی با هلالی احاطه شده که قرینه ای بر صحت این ادعا است .
هر چند آثار مانی به زبان سریانی نوشته شده ، ولی او ایرانی است . باید دانست که زبان سریانی تا حدی جنبه زبان علمی در ایران باستان داشته است.
دین مانی یکی از شاخه های دین زرتشت بود و عقیده به دو گرائی مسلما از دین زرتشت اقتباس شده بود، ولی از گنوز یا عرفان ترسانی هم تاءثیر پذیرفته بود. مبلغان دین مانی هر جا می رفتند، دین مانی را با مقتضیات محلی تطبیق می دادند؛ در شرق خود را….
