شاه سیاه پوشان

کتاب شاه سیاه پوشان نام رمانی نوشتهٔ هوشنگ گلشیری، نویسندهٔ معاصر ایرانی است.

شاه سیاه پوشان در ابتدا به دلیل مسائل امنیتی با نام نویسنده ٔدیگری منتشر شد و غیررسمی منسوب به گلشیری بود ولی بعدتر به نام خود او انتشار یافت.

کتاب شاه سیاه پوشان پیش از انتشار به زبان فارسی، در سال ۱۳۷۴ (۱۹۹۵ میلادی) در امریکا به زبان انگلیسی با نام مستعار منوچهر ایرانی و با ترجمه ٔعباس میلانی و نیز به زبان آلمانی انتشار یافت.

این نام گویا در آن زمان بر اساس توافقی بین نویسندگان معترض برای آثاری که ممکن بود دردسرهای جدی برای شان ایجاد کند، به طور مشترک به کار گرفته می شد.

پس از درگذشت هوشنگ گلشیری، نشر باران در سوئد برای نخستین بار در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱ میلادی) نسخهٔ فارسی این کتاب را با نام واقعی نویسنده منتشر کرد. طرح روی جلد این چاپ کتاب اثر طاهر جام برسنگ است.

نظامی در هفت پیکر، به گونه اي نمادین اندیشه هاي مذهبی و مشکلات سیاسی و اجتماعی زمـان خـویش را از زبـان شخصیّتهاي قصّه بازگو میکند. بهرام شاه ایران شب نشینی هاي خود را از روز شنبه در گنبد سیاه آغاز میکند و هر شـب هفته که مربوط به یک سیاره است، در زیر یک گنبد میهمان شهدختی از بانوان هفت اقلیم است. سـرانجام روز آدینـه بـه گنبد سفید میرود که به ستارة سعد منسوب است و در اختیاردرستی شاهزادة سـپیدپوش ایـران اسـت. ایـن شـاهدخت، افسانهاي براي اونقل میکند که پیام آن پیروي از عقل و درایت است، و تأکید میکند که پاکدامنی بر هوس بازي و نفس پرستی برتري دارد. بدین ترتیب بنابر روایت نظامی، بهرامِ گورِ ّعیاش و باده گسار پس از گذر از مراحل هفت گانه سلوك در اثر برخوردار شدن از فرهنگ اصیل ایرانی متحوّل میشود و مانند کیخسرو پادشاه آرمانی شاهنامه، به جاودانگی می پیوندد.شاه سیاهپوشان روایت چند ماه از زندانی شدن یک نویسنده در دست عناصر انقلابی است. در همان مدت راوي یا نویسنده روشنفکر داستان با در هم آمیختن روایتهاي کهن ایرانـی بـه بیـان درد و رنـج و تبـاهی چریـکهـا و مبـارزان سیاسـی میپردازد. در حکایتها و افسانه ها زمان معنایی دیگر دارد. در شاه سیاهپوشان که یکی از افسانه هاي هفت پیکـر نظـامی بـا فضاي واقعی زمستان 1361 درهم می آمیزد و زمان شتاب ندارد، رو به جلو نمیرود بلکه حرکتیدورانی داشته. زمانبعدي دیگر دارد. سرمد نوزده ساله عمري به قدمت تاریخ و حکایات دارد. بر پایه ژرار ژنت که هر متنی از مـتن یـا متـون پیشـین فراهم آمده پس هوشنگ گلشیري شاه سیاه پوشان با برداشتی مدرن از متن کهن هفت پیکر نظامی آفریده است.