سایت ویکی لیکس اخیرا ۵۰۰ هزار سند دیپلماتیک ایالات متحده در سال ۱۹۷۸ را منتشر کرده است. این اسناد شامل تلگراف ها و گزارش های دیپلماتیک از سفارتخانه ها و هیات های اعزامی آمریکا در کشورهای مختلف هستند. جولیان آسانژ، بنیانگذار سایت ویکی لیکس درباره این اسناد می گوید: «در سال ۱۹۷۸ بسیاری از عوامل ژئوپلتیک شکل گرفته اند که امروز نقش مهمی ایفا می کنند. ۱۹۷۸ سال آغاز انقلاب ایران بود. جنبش ساندینیستها در این سال مردمی شد. دوران جنگ در افغانستان در سال ۱۹۷۸ آغاز شد و تاکنون ادامه یافته است.» او افزود: «این اسناد و گزارش ها را از آرشیو بین الملل سیستم وزارت امور خارجه آمریکا بیرون کشیدیم و وارد سیستم خودمان کردیم. اکنون بیش از دو میلیون تلگراف و گزارش در این مجموعه موجود است و همه فهرست بندی شده هستند. سال ۱۹۷۸ دوره بسیار مهمی بود ناگفته های سال 57 به روایت اسناد ویکی لیکس
سالیوان، پیش از انتخاب به عنوان سفیر آمریکا در تهران، هیچگاه تجربه کار با ایران و حتی یک کشور اسلامی را نداشت. نزدیکترین محل ماموریت او به تهران کلکته، آن هم حدود سی سال پیش از حضور در ایران بود.وی پس از پیروزی انقلاب ایران و پیش از بحران گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران به آمریکا فرا خوانده شد و بلافاصله بازنشسته گردید.سالیوان 21 سپتامبر 1978 (30 شهریور 1357) با اشاره به مشکلات فراروی محمدرضا شاه پهلوی، پیشبینی کرده بود «مردم ناراضی به زودی جذب رهبری آیتالله خمینی خواهند شد، کسی که خواستار سرنگونی شاه و نابودی نظام کنونی است.»
1. طی چند روز گذشته، در حالی که شرق کشور درگیر زلزلۀ فاجعهباری بود، مجلس به دولت جدید رای اعتماد داد و قانون حکومت نظامی را به مدت شش ماه تصویب کرد. به استثنای برخی ناآرامیها در گوشه و کنار کشور، آرامش به شهرها بازگشته است؛ اما شاه و دولت در آینده با مشکلات عدیدهای مواجه هستند.
2. دولت وظیفۀ پیچیدهای دارد، باید اقتدارش را ثابت کند و در عین حال سیاستهایی را اتخاذ کند که رضایت عمومی را با خود به همراه بیاورند. به این منظور باید به سوی لیبرالیزه شدن گام بردارد و عرصهای را فراهم کند که تمامی گروههای سیاسی دموکرات بتوانند در آن نقش ایفا کنند. علاوه بر این باید با تمامی گروههایی که خواستار براندازی رژیم بودند آشتی کند. اگر در این مهم شکست بخورد، پیشبینی میشود که با اتمام دورۀ حکومت نظامی و آغاز روند لیبرالیزه کردن کشور، ناآرامیهای گذشته از سر گرفته شده و همان دور باطل سرکوب نظامی آغاز گردد. این روند نتایج شومی برای شاه و خاندان سلطنتی به همراه خواهد داشت….
ما عمدا تمامی اسناد را یکجا منتشر کردیم و در دسترس همگان قرار دادیم . نمی خواستیم این فرصت را به کسی بدهیم تا اسناد را گلچین کند و خودمان نیز این کار را نکردیم . کاری که ما انجام دادیم مشخص کردن حوزه گسترده ای بود که بسیار جالب است . بسیاری از عوامل ژئوپلیتیک و منطقه ای که امروز اهمیت یافته اند در سال ۱۹۷۸ شکل گرفته اند . برای نمونه انقلاب ایران در سال ۱۹۷۸ آغاز شد . انقلاب در سال ۱۹۷۹ پیروز شد ولی فشارها علیه شاه به شکل تظاهرات در سال ۱۹۷۸ بروز یافت و شاه نیز با کشتار به مقابله با آن ها پرداخت . از جمله اسنادی که اخیرا منتشر شده ، گزارش ویلیام سالیوان ، سفیر ایالات متحده در تهران در ۹ نوامبر ۱۹۷۸ مصادف با ۱۸ آبان ۱۳۵۷ درباره دیدار ناصر میناچی ، عضو نهضت آزادی ایران با سفیر بریتانیاست …
این کتاب شامل گزارش هایی از سفیر امریکا سولیوان و کاردار امریکا ناس در آستانه انقلاب ۱۳۵۷ می باشد که جدیدا از سوی سایت ویکی لیکس منتشر شده است
متن فارسی اسناد ویکی لیکس :
نقشه اپوزیسیون برای عزل شاه ( طرحی که میناچی به سفیر انگلیس داد )
آتش سوزی سینما رکس با اجازۀ حکومت بود ( اطلاعاتی که منبع آگاه در اپوزیسیون داد )
شایعاتی درباره شاه : از بیماری سرطان تا ترور در شمال ( طوفانیان درباره ملاقات با شاه چه گفت؟ )
ارتش از دولت برای مقابله با تظاهرات ناراضی است ( گزارش سفیر آمریکا از کشتار ۱۷ شهریور )
پیشنهاد نهضت آزادی برای آیندۀ شاه ( راه حلی که اپوزیسیون به آمریکایی ها داد )
مردم به زودی جذب آیت الله خمینی خواهند شد ( پیش بینی سفیر آمریکا دربارۀ نظام پهلوی )